بانوی بی نشان

بانوی بی نشان

حضرت زهرا(س): هر که بر پدرم ـ رسول خدا ـ و بر من به مدّت سه روز سلام کند خداوند بهشت را براى او واجب مى گرداند.
بانوی بی نشان

بانوی بی نشان

حضرت زهرا(س): هر که بر پدرم ـ رسول خدا ـ و بر من به مدّت سه روز سلام کند خداوند بهشت را براى او واجب مى گرداند.

تسبیحات حضرت زهرا(س)

تسبیح فاطمه به این صورت است:

۳۴ بار الله اکبر
۳۳ بار الحمدلله
۳۳ بار سبحان الله

تاریخچه"

به نقل از دانشنامه اسلام، از معتبرترین منابع اسلام شناسی، در سال‌های اول ازدواج علی پول کمی کسب می‌کرد. او از چاه آب می کشید و مزارع دیگران را آبیاری می کرد. فاطمه نیز خود خدمتکاری نداشت و خود غلات را با دست آسیاب می کرد و بر اثر کار دستانش تاول زده بود. روزی علی خبر دار می‌شود که پیامبر چند برده دریافت کرده است. علی فاطمه را می فرستد تا یکی از این برده‌ها را از پدرش دریافت نماید. فاطمه پیش پدر می رود اما در خود این را نمی بیند که چنین درخواستی نماید. سرانجام علی خود به همراه فاطمه راهی منزل پیامبر می شود، اما در خواست او از طرف پیامبر رد می شود. پیامبر به آنها گفت که " او نمی تواند اجازه دهد که اصحاب صفه از گرسنگی رنج بکشند" و " من باید برده‌ها را بفروشم و پول آنها را صرف کمک به آنها کنم". پیامبر در عوض تسبیحی که به تسبیح فاطمه زهرا معروف است را به زوج جوان می آموزد. گویند علی هیچگاه پیش از خواب، گفتن این تسبیح را ترک نمی کرد.

اهمیت تسبیح فاطمه"

در منابع شیعی نسبت به تسبیحات فاطمه توجه فراوانی شده‌است و اهمیت آن بسیار زیاد قلمداد می‌شود.

از امام محمد باقر(ع)نقل شده است: «خدای تعالی با چیزی بهتر از تسبیح حضرت زهرا تمجید و عبادت نشده‌است زیرا اگر بهتر از آن چیزی بود، رسول خدا آن را به فاطمه علیهاسلام می‌آموخت.»

از امام جعفر صادق (ع) نقل شده است: «تسبیح زهرا علیهاسلام صد ذکر است ولی در میزان سنجش اعمال، هزار ذکر محسوب می‌گردد، شیطان را دور و خدای تعالی را راضی می‌کند. ما همانطور که به بچه‌های خود می گوییم نماز بخوانند، می گوییم تسبیح فاطمه را بگویند. کسی که تسبیح فاطمه زهرا را درست بعد از نماز واجب و قبل از برخاستن از سجاده بگوید، و آن را به گفتن لااله الا الله ختم کند، خدای تعالی او را می‌آمرزد.»

تسبیح تربت"

فاطمه تسبیحی با نخ پشمی درست کرده بود و با آن ذکرها را می‌شمرد. وقتی که حمزه شهید شد، فاطمه از خاک آن شهید تسبیح ساخت و همین سیره بعدها ادامه یافت تا اینکه تسبیح را از تربت امام حسین ساختند. امام صادق در این باره می‌فرمایند :«ثواب ذکر با تسبیح تربت امام حسین ۷۰ برابر است.»

افضل تعقیبات نماز، تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها است، و شایسته است که بعد از نمازهای واجب و موارد دیگری چون وقت خواب و ابتدای زیارت بزرگان و پیشوایان دین بر آن مداومت شود.
امام باقر علیه السلام می فرمایند: خداوند از حیث حمد و ستایش عبادت نشد که برتر و افضل از تسبیح فاطمه سلام الله علیها باشد، و اگر چیزی با فضیلت تر از آن بود هر آینه رسول خدا صلی الله علیه و آله آن چیز را به حضرت فاطمه سلام الله علیها می بخشید .
تسبیح عبادتى برگزیده است که هر کس در سیر معنوى خویش به قدر طاقت و معرفتش از آن بهره می ‏گیرد و ائمه؛ قبل از خلقت عالم مادى، به تسبیح ذات اقدس حق مشغول بودند .
هدیه ای آسمانی از جانب پدر
در آن هنگام فاطمه علیهاالسلام از سختى کارهاى خانه در زحمت‏ بود .1 امیرمؤمنان علیه السلام آنگاه که چنین دید به فاطمه توصیه کرد، نزد پدر برود و خدمتکارى درخواست کند تا در امور منزل یار و همکارش باشد. 2
وقتى پیامبر صلی الله علیه و آله از خواسته آنان آگاهى یافت، فرمود : ای فاطمه چیزى به تو عطا کنم که از خدمتکار و دنیا با آنچه در آن است، ارزشمندتر است؛ بعد از نماز سى و چهار مرتبه «الله اکبر» و سى و سه مرتبه «الحمدلله‏» و سى و سه مرتبه «سبحان الله‏» بگو و آن را با لا اله الا الله ختم کن. این کار برایت از چیزى که می ‏خواهى و از دنیا و آنچه در آن است، بهتر است.‏» 3
تسبیح حضرت فاطمه علیهاالسلام در هر روز، به دنبال هر نماز، نزد من از هزار رکعت نماز (مستحبى) در هرروز،محبوب تر است .
در آن لحظه که این هدیه آسمانى به فاطمه علیهاالسلام عطا شد، فرمود :از خدا و رسول خدا راضى شدم.» 4
امام باقر علیه السلام درباره تسبیح حضرت فاطمه علیهاالسلام می ‏فرماید: «خداوند متعال با هیچ ستایشى، بالاتر از تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام عبادت نشده است. و اگر چیزى افضل از آن وجود داشت، رسول خدا صلی الله علیه و آله آن را به فاطمه علیهاالسلام اعطاء می ‏کرد.»5
تسبیح حضرت فاطمه علیهاالسلام که به مناسبت مداومت آن حضرت در انجام آن به وى منسوب گردید، در واقع تسبیح حق تعالى است!
معنای تسبیح حضرت زهراعلیهاالسلام
الله اکبر
در تسبیح فاطمى علیهاالسلام، انسان با گفتن «الله اکبر» به نهایت عجز خود اعتراف می ‏کند و به ناتوانیش به درگاه الهى بارها اقرار می ‏کند.
جمیع بن عمیر گوید: در محضر امام صادق علیه السلام بودم، حضرت از من پرسید: جمله «الله اکبر» یعنى چه؟ گفتم: یعنى خدا از همه چیز بزرگتر است، حضرت فرمود: مطابق این معنى، خدا را چیزى تصور کرده و سپس مقایسه با سایر اشیاء کرده ‏اى و او را بزرگتر از آن چیزها تصور نموده ‏اى. عرض کردم: پس معنى الله اکبر چیست؟ حضرت پاسخ داد: معنایش این است که؛ «الله اکبر من ان یوصف؛ خداوند بزرگتر از آن است که توصیف گردد.»
حضرت امام خمینى؛ در باب حمد می ‏فرماید: «حمد خدا مساوی شکر است؛ چنانچه در روایات کثیره وارد است که، کسى که بگوید: الحمدلله، شکر خدا را ادا کرده؛ چنانچه [امام صادق علیه السلام] فرمود: شکر هر نعمتى، و اگر چه بزرگ باشد این است که حمد خداى عزّ و جلّ کنى»
الحمدلله
پس از آن که انسان به عجز و ناتوانى خویش در شناخت ‏خالق اعتراف کرد، با گفتن الحمدلله که از افضل اذکار تسبیح است، وارد مرحله بعدى می ‏شود.
حضرت امام خمینى؛ در باب حمد می ‏فرماید: «حمد خدا مساوی شکر است؛ چنانچه در روایات کثیره وارد است که، کسى که بگوید: الحمدلله، شکر خدا را ادا کرده؛ چنانچه [امام صادق علیه السلام] فرمود: شکر هر نعمتى، و اگر چه بزرگ باشد این است که حمد خداى عزّ و جلّ کنى.»
سبحان الله‏
شخصى از حضرت على علیه السلام پرسید: معنى سبحان الله چیست؟ جضرت فرمود: «سبحان الله‏» تعظیم مقام بلند و با عظمت‏ خدا و منزه دانستن او از آنچه که مشرکان می ‏پندارند، است و زمانى که بنده این کلمه را می ‏گوید، همه فرشتگان بر او درود می ‏فرستند.» 6
تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام
ثواب تسبیح حضرت زهرا با تربت امام حسین علیه السلام
درباره ثواب تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام با تربت امام حسین علیه السلام از حضرت صاحب الامر(عج) روایت ‏شده است که: هر که تسبیح تربت امام حسین علیه السلام را در دست داشته باشد و ذکر را فراموش کند، ثواب ذکر براى او نوشته می ‏شود.
بعد از آن که رسول اکرم صلی الله علیه و آله تسبیحات را به کوثرش عطا کرد، حضرت فاطمه علیهاالسلام ابتدا رشته‏ اى از پشم تابیده و با آن به تسبیح پرداخت. تا این که حضرت حمزة بن عبدالمطلب شهید شد، پس حضرت فاطمه از تربت قبر آن بزرگوار خاک برداشت و تسبیح ساخت و با آن تسبیح می ‏کرد و مردم نیز چنان کردند و چون سیدالشهدا حسین بن على علیه السلام شهید شد، سنت‏ شد که از تربت آن امام مظلوم تسبیح سازند و با آن ذکر گویند.
فضیلت و آداب تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام
درباره فضیلت و ثواب گفتن تسبیح حضرت زهرا (سلام الله علیها) روایات زیادی از ائمه معصومین (علیهم السلام) وارد شده است که به برخی اشاره می شود:
الف) ابو هارون مکفوف می ‏گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: اى ابو هارون، ما کودکان خود را همان گونه که به نماز فرمان می دهیم به تسبیح حضرت زهرا (علیها السلام) نیز امر می ‏کنیم. پس بر این ذکر مداومت کن، زیرا هر بنده‏ اى بر آن مداومت کند تیره بخت نمی ‏شود.7
ب) امام باقر (علیه السلام) فرمود: هر کس تسبیح حضرت زهرا (علیها السلام) را بگوید سپس طلب آمرزش کند آمرزیده خواهد شد. این تسبیح به زبان یک صد مرتبه است ولى در میزان عمل یک هزار تسبیح به شمار می ‏رود، و شیطان را دور می ‏کند، و خداوند رحمان را خشنود می ‏سازد.8
حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف، درباره تسبیح فرمود: «ان فضل الدعاء و التسبیح بعد الفرائض على الدعاء بعقب النوافل، کفضل الفرائض على النوافل؛ فضیلت دعا و تسبیح بعد از نمازهاى واجب در مقایسه با دعا و تسبیح پس از نمازهاى مستحبى، مانند فضیلت واجبات بر مستحبات است.» 9
امام صادق علیه السلام نیز به فضیلت تسبیح بعد از نمازهاى واجب چنین اشاره کرد: «من سبح تسبیح فاطمه الزهراء علیهاالسلام قبل ان یثنى رجلیه من صلاة الفریضه، غفر الله له؛ هر کس بعد از نماز واجب تسبیح فاطمه زهرا علیهاالسلام را به جا آورد، قبل از این که پاى راست را از بالاى پاى چپ بردارد، جمیع گناهانش آمرزیده می ‏شود.»10
و در حدیثى دیگر فرمود: «من سبح تسبیح فاطمه علیهاالسلام، فقد ذکر الله الذکر الکثیر؛ کسى که تسبیح فاطمه زهرا علیهاالسلام را بگوید، خدا را به ذکر کثیر یاد کرده است.» 11
اوقات و مکان هاى تسبیح حضرت فاطمه علیهاالسلام
اوقات مختلف و مکان هاى زیادى براى تسبیح حضرت یاد شده که برخى عبارتند از: بعد از نمازهاى واجب و مستحبى، به هنگام خواب، پس از نمازهاى استغاثه به حضرت فاطمه علیهاالسلام و نماز زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و نماز زیارت حضرت امیرالمؤمنین و نماز حضرت ولی عصر(عج) و قبل از زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام در قم به گونه‏ اى که سبحان‏ الله قبل از الحمدلله گفته می ‏شود .12
شرایط تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها
یکی از شرایطی که در این تسبیح لازم است رعایت شود این است که بعد از نماز بلافاصله خوانده شود. یعنی وقتی نماز به پایان رسید قبل از این که حالت خود را به هم زده و تغییر وضع دهد، به عبارتی از حالت تشهد و سلام در نماز خارج شود، و قبل از پرداختن به چیز دیگری تسبیح را شروع کند؛ و با آن چه که در سرّ عدد مستور است معلوم است که بلافاصله بودن تسبیح بعد از نماز دارای حسابی است که در غیر این صورت نیست.
با فضایلی که برای تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها نقل شد و نیز تأکید های بسیاری که در مداومت بر آن از ناحیه ائمه معصومین گردیده، شایسته است که این عمل عاشقانه و با نشاط به جا آورده شود.
اگرچه ممکن است نفس تسبیح بعد از نماز نشانه ای از نشاط در عبادت باشد، اما متأسفانه بسیار دیده می شود که به هنگام تسبیح اذکار را چنان سریع و بی توجه می گویند که شاید بیانگر این واقعیت باشد که تسبیح را بر اثر عادت یا تأثیر محیط می گویند، نه از روی نشاط.
قرآن کریم نیز از منافقین چنین یاد می کند که آنها با کسالت و بی نشاط نماز می خوانند، نه عاشقانه: « وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ کُسَالَى یُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ یَذْکُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً »13
........................................
پی نوشت ها:
1- اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا، علیرضا رجالی تهرانی، ص 9. (حدیث امام صادق(ع) ) .
2- همان ، ص 18.
3- تسبیحات حضرت زهرا(س)، عدنان زعفرانی، ص 9.
4- همان، ص 21.
5- همان .
6- همان .
7- شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه انصارى محلاتى، محمد رضا، ص 315 .
8- همان.
9- کلیات مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، کتاب باقیات صالحات.
10- از هر معصوم چهل حدیث، محمد علی کوشا، ص 364.
11- اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا(س) ص 12 به نقل از تهذیب ج 2، ص 105.
12- تسبیحات حضرت زهرا(س)، ص 14
13- نساء ،142